Login
Menu et informations
MERSENNE, Marin (1588-1648) : COGITATA PHYSICO-MATHEMATICA

MERSENNE, Marin (1588-1648) : COGITATA PHYSICO-MATHEMATICA

Titre uniforme :
COGITATA PHYSICO-MATHEMATICA
Autorité(s) principale(s) :
Source(s) du recueil :

 

[état 1]
F. MARINI MERSENNI MINIMI COGITATA PHYSICO-MATHEMATICA. In quibus tam naturæ quàm artis effectus admirandi certissimis demonstrationibus explicantur
Paris, pour Antoine Bertier (musique imprimée par Robert Ballard), 1644
1 vol., in-4°, 260 x 195 mm
F-TLm/ Fa B 1776 [état 1]

[état 2]
F. MARINI MERSENNI MINIMI COGITATA PHYSICO-MATHEMATICA. In quibus tam naturæ quàm artis effectus admirandi certissimis demonstrationibus explicantur. PARISIIS, Sumptibus ANTONII BERTIER, viâ Iacobaeâ. M. DC. XLIV. CVM PRIVILEGIO REGIS
Paris, pour Antoine Bertier (musique imprimée par Robert Ballard), 1644
1 vol., in-4°, 260 x 195 mm
F-Pn/ Rés 2038 [état 2]

 

[Ce recueil a connu 2 états, identiques quant à leur contenu et dépouillement ; la collation peut varier ; voir infra]

Pièces liminaires et index
f. à 2 r Admodum Reverendo Patri Laurentio A Spezzano totius ordinis Minimorum Generali, épître signée Fr. Marinus Mersennus S. P.
f. à3 v Licence d'imprimer, en latin, donnée par Laurenzo a Spezzano, Révérend Père Général de l'ordre des Minimes (Rome, 8 août 1643). ¶ Approbation en latin de J. Franciscus Lanovius [La Nouë] et de Joannes Franciscus Niceron donnée au Couvent Saint François de Paule (Paris, 27 février 1644). ¶ Extrait en latin du privilège royal octroyé à Marin Mersenne pour 10 ans (Paris, 2 octobre 1643, Denisot). ¶ Achevé d'imprimer, en latin, du 1er avril 1644. ¶ Transport du privilège de Mersenne à Antoine Bertier, pour la même durée.
f. à4 r Præfatio præfationum et errata.
f. à4 v Table des matières.
f. à1 r Præfatio generalis.
f. t1 r Index amplissimus omnium rerum.
f. x3 v Errata.

Contenu
L'ouvrage est composé de six traités. Certains d'entre eux sont imprimés comme des éditions indépendantes, avec leur page de titre propre, leurs errata, leurs dédicaces, leurs préfaces et leurs paginations particulières. Cet appareil, variable d'un exemplaire à l'autre, n'a pas été détaillé ici.

1. De mensuris, ponderibus & nummis Hebraicis, Græcis & Romanis ad Gallica redactis.
2. De hydraulico-pneumaticis phænomenis.
3. De arte nautica, seu histiodroma, & hydrostatica.
4. De musica theorica & practica.
5. De mechanicis phænomenis.
6. De ballisticis, seu acontismologicis phænomenis.

Dépouillement des pièces de musique
Au sein du traité du la musique (Harmoniæ liber primus-quartus), qui occupe les pages 261-370, les cahiers Ss et Tt (pages 313-328) sont imprimés par Robert Ballard (au bas de la p. 328 : Ex Officina ROBERTI BALLARD.). Ils contiennent :

EXEMPLA XII. MODORUM.
1. Quàm dilecta tabernacula tua Domine virtutum ; concupiscit & deficit Primus modus. 3 v
2. Quàm dilecta tabernacula tua Domine virtutum ; concupiscit & deficit Secundus modus. 2 v
3. Quàm dilecta tabernacula tua Domine virtutum ; concupiscit & deficit Tertius modus. 2 v
4. Beati qui habitant in domo tua Domine ; in sæcula sæculorum laudabunt te. Idem modus. 3 v
5. Quàm dilecta tabernacula tua Domine virtutum ; concupiscit & deficit Quartus modus. 3 v
6. Beati qui habitant in domo tua Domine ; in sæcula sæculorum laudabunt te. Quintus modus. 2 v
7. Quàm dilecta tabernacula tua Domine virtutum ; concupiscit & deficit Sextus modus. 3 v
8. Quàm dilecta tabernacula tua Domine virtutum ; concupiscit & deficit Septinus modus. 3 v
9. Beati qui habitant in domo tua Domine ; in sæcula sæculorum laudabunt te. Octavus modus. 2 v
10. Beati qui habitant in domo tua Domine ; in sæcula sæculorum laudabunt te. Nonus modus. 3 v
11. Beati qui habitant in domo tua Domine ; in sæcula sæculorum laudabunt te. Decimus modus. 3 v
12. Beati qui habitant in domo tua Domine ; in sæcula sæculorum laudabunt te. Undecimus modus. 3 v
13. Beati qui habitant in domo tua Domine ; in sæcula sæculorum laudabunt te. Idem modus tempore subduplo. 3 v
14. Quàm dilecta tabernacula tua Domine virtutum ; concupiscit & deficit Duodecimus modus. 3 v
15. Meurtr'innocent qui me fait vivre, Sainct Amour qui me fait mourir, 1 v, b
Vivo ego jam non ego : vivit vero in me Christus.

L'attribution des 14 Pièces latines à Antoine Brion et de la dernière à Antoine Boesset provient de la mention qui figure à la page 370 de l'ouvrage : Lectorem denique monitum velim Exempla XII. modorum [...] & à praestanti Musurgo Briono modulata ; ex quibus ipse possis legitimae Harmoniae, seu Compositiones Musicae regulas elicere ; [...] Porrò XII modorum exemplis cantum ultinum à Boësseto compositum addidi... Antoine Brion était, vers 1627, musicien de la Chambre de la Reine. Avec mes remerciements à Théodora Psychoyou pour cette trouvaille.

Description
1 volume 4°, 260 x 195 mm, paginations multiples qui varient suivant la composition des exemplaires. Musique notée (type MMF2), portées de 121 mm. Nombreuses gravures ou schémas sur bois. Certains bois gravés du traité sur la musique proviennent de l'Harmonie universelle ou des Harmonicorum libri de 1635-1636. Lettrines, bandeaux, frises, fleurons, culs-de-lampe, titre courant, réclames en fin de cahier.

Autres exemplaires (non exhaustives : à compléter avec le RISM B-VI-2 p. 572 ; état indéterminé, pour certains)
F-AIXm/ G 2859
F-A/ 8° 6076
F-B/ 233620
F-BO/ A 653/1
F-C/ E 1584 [état 2]
F-Dm/ 19659
F-G/ D 593 [état 2]
F-G/ D 628 [état 1]
F-LR/ 14304 C
F-LG/ S 865
F-LYm/ SJ P 292/22 [état 2]
F-ME/ Rés M 353
F-Mm/ 47366 [état 1]
F-NEm/ R 4-80
F-Pcnam/ 4° Cy 9 [état 1 ; prov. Minimes de Paris, annotations de Mersenne]
F-Pcnam/ 4° Cy 10 [état 2]
F-Pn/ Rés V 844
F-Pn/ V 6250 [état 2]
F-Psg/ Rés V 4° 762 inv. 554 FA
F-R/ I 839
F-V/ F. A. in-4 A 296 K
GB-Lbl/ Hirsch I.406 [état 2]

Références
Cat. Huet n° 1800 ; RISM B-VI-2 p. 572.

Dépouillement (sigle RISM/ cote)

F-AIXm/ G 2859
F-A/ 8° 6076
F-BO/ A 653/1
F-C/ E 1584
F-Dm/ 19659
F-G/ D 628
F-G/ D 593
F-LR/ 14304 C
F-LG/ S 865
GB-Lbl/ Hirsch I 406
F-LYm/ SJ P 292/22
F-Mm/ 47366
F-ME/ Rés M 353
F-Pn/ Rés V 844
F-Pn/ V 6250
F-Psg/ Rés V 4° 762 inv 554 FA
F-R/ I 839
F-TLm/ Fa B 1776
F-V/ F A in-4 A 296 K
F-Pcnam/ 4° Cy 9
F-Pcnam/ 4° Cy 10
F-B/ 233 620
F-NEm/ R 4 80
F-Pc/ Rés 2038

Lieu(x)

PARIS
PARIS, Couvent Saint-François de Paule

Note(s) lieu(x)

PARIS : ville d'édition de la source musicale A, ville dans laquelle fut signé le privilège à Marin Mersenne
PARIS, Couvent Saint-François de Paule : lieu de signature de l'approbation

Date(s)

1644
1643.08.08
1644.02.27
1643.10.02
1644.04.01
1644.09.15

Note(s) date(s)

1643.08.08 : licence d'imprimer, en latin, donnée par Laurenzo a Spezzano, Révérend Père Général de l'ordre des Minimes
1643.10.02 : privilège royal imprimé à la fin de la source musicale A octroyé pour dix ans à Marin Mersenne
1644 : édition source musicale A
1644.02.27 : Approbation en latin de J. Franciscus Lanovius [La Nouë] et de Joannes Franciscus Niceron donnée au Couvent Saint François de Paule
1644.04.01 : achevé d'imprimé de la source musicale A [état 1]
1644.09.15 : achevé d'imprimé de la source musicale A [état 2]

Nom(s) cité(s)

S. P. D.
NICÉRON, Jean-François
BERTIER, Antoine
BOESSET, Antoine [attr. possible]
BRION, Antoine [attr. possible]
LA NOUE, François de

 

SPEZZANO, Laurenzo a

 

BALLARD, Robert [1610 ca-1673]

Informations sur la notice :

Notice créée par Laurent Guillo (mars 2007).

Date de référence :

<<<< retour <<<<